For English click here.
Toen ik familie en vrienden liet weten dat ik een paar dagen naar Zuid-Tirol zou gaan, kreeg ik al snel een aantal verdwaasde blikken voorgeschoteld gepaard met wat gegniffel, hief men al snel het spreekwoordelijk glas, trok men aan imaginaire Heidi-Aus-Tirolvlechtjes en vroegen ze of ik mijn lederhosen al had ingepakt? Excuseer?
Zuid-Tirol heeft helemaal niets te maken met het Tirol dat wij kennen uit tweederangs radiohits, met het bierzuipen, het jodelen en de beruchte après-ski. Deze regio staat namelijk bekend om zijn prachtige, innemende landschappen en vergezichten, de leuke outdooractiviteiten en het in ere houden van tradities met een gezonde blik op de toekomst. Of hoe het moderne boerenleven ook toegankelijk werd voor de leergierige toerist. Sterker nog, wie in Zuid-Tirol voor het keurmerk Rode Haan kiest, houdt werkelijk de boerderijen in leven.
Het boerenleven van dichtbij
Beleef en proef de boerderij, dat is de slagzin van Rode Haan. In een ongedwongen en persoonlijke sfeer nodigen ze gasten uit om met volle teugen te genieten van de natuur, het boerenleven van dichtbij mee te maken en de Tiroolse gastvrijheid te ontdekken.
De Zuid-Tiroolse landbouw is kleinschalig en daardoor kunnen boeren steeds minder goed leven van dit vak. Omdat het leven op een boerderij verweven is met eeuwenoude tradities en in vele gevallen ook een echte familieaangelegenheid wordt, is het dus van groot belang om dit vakmanschap niet verloren te laten gaan. Door het merk Rode Haan, kunnen boeren dus een aantal neveninkomsten verwerven. Het gaat hier om vakantie op de boerderij, boerencafés, kwaliteitsproducten van de boer en boerenambachten.
Rode wat?
In 1998 heeft de Zuid-Tiroolse Boerenbond het merk "Roter Hahn" - Duits voor Rode Haan - opgericht. In eerste instantie werden onder dit merk verblijven op Zuid-Tiroolse boerderijen aangeboden maar sinds 2003 staat het merk "Roter Hahn" bovendien voor "boerencafés" en voor "kwaliteitsproducten van de boer" in Zuid-Tirol.
Dit betekent uiteraard niet dat eender welke boerderij zich kan aansluiten bij dit kwaliteitslabel. Het is niet zo van; "ik zet twee koeien op de wei en ik mag een bed and breakfast openen". Nee, Rode Haan heeft strenge kwaliteitscriteria waar hoge eisen worden gesteld. Wie vijf 'bloemen' heeft, moet bijvoorbeeld beschikken over uitmuntende faciliteiten, een houten vloer in de slaapkamer en er moet veel te beleven zijn. Het boerenontbijt bestaat uit veel producten van eigen teelt en er worden eigen boerenproducten verkocht.
Je kan als gast uit meer dan 1600 boerderijen met appartementen of kamers kiezen. De boerderijen zijn meestal opgedeeld in veeteelt, fruitteelt of wijnbouw. De meeste bieden ontbijt aan en bij sommige is zelfs volpension mogelijk.
Postcard perfect!
Afhankelijk van het aanbod, worden er naast rondleidingen op de boerderij nog nevenactiviteiten georganiseerd zoals appels plukken, culinaire workshops, wandelingen met gids, kampvuren maken of - zoals wij deden - een daguitstap maken naar een bergweide met de gastfamilie.
Wij verbleven in Peterwies-hof, een toonvoorbeeld van wat ik het moderne boerenleven noem. Een rustig gelegen moderne boerderij waar je op heel wat zonuren kan rekenen en met een postkaartwaardig uitzicht op de bergpieken Geislerspitzen. Alle faciliteiten zijn aanwezig uiteraard en wat me het meest opviel was de stroom uit zonne-energie, de prachtige ligweide, de vloerverwarming in de badkamer en het massief houten meubilair.
De familie Kofler leeft van de veeteelt en maakt ook zelf brood, gebak, jam en fruitsappen. Wie dus aanschuift aan de ontbijtdis, weet dat hij of zij super verse, lokale producten krijgt voorgeschoteld. Op een zonnige lentedag kregen wij zelfs de kans om onder het alziend oog van de Dolomieten verse spinazie- en kaasknoedels te proeven, voorafgegaan door heerlijke schnaps en gevolgd door ter plekke gemaakte kaischerschmarren, een zoete, lokale specialiteit die me deed denken aan poffertjes, maar dan tien keer beter. Je kon me zo weer de berg afrollen, maar na een fijne hike naar de alpenweide, was dit dubbel en dik verdiend.
Van biofarm tot charmekasteel
In het aanbod appartementen of kamers tref je bovendien een verscheidenheid aan architecturale pareltjes; van een gerenoveerd kasteel tot een ultramoderne wijnboer. Zo stapten wij op een regenachtige dag binnen bij St. Quirinus, een ultra moderne biofarm midden in de wijnstreek waar je als gast een rondleiding over de wijngaard kan inplannen om daarna ook de eigen wijn uit de wijnkelder te proeven. Voor dit laatste schoven wij met plezier meer aan en zo leerden we de charmante familie Sinn kennen. Na het proeven van de beste biowijnen konden wij het clichébeeld van de bier drinkende Tirolenaar meteen ontkrachten. Men houdt hier van wijn, verdomd lekkere wijn!
De dag erna lieten we de moderne architectuur voor wat hij was en stapten we met veel bewondering een stapje terug in de tijd - meer bepaalde de twaalfde eeuw - bij de familie Pupp in Ansitz Schloss Gravets. Het is een hele mond vol maar in se is het een kasteel met zeer indrukwekkende muren in een rustieke setting. Naast het fantastisch mooie binnenplein, vind je er een pittoresk kapelletje, een origineel boerenhuis inclusief 'stube', verborgen kamers en zelfs een 'Selch' kamer waar ze traditionele spek drogen. De focus ligt bij hen op de melkproductie voor lokale distributie en uiteraard voor consumptie van de gasten. Verder kan je er nog verse appelsap kopen, of misschien kan een potje huisgemaakte confituur je ook wel verleiden... Ons hart hadden ze in ieder geval al veroverd met de home made apfelstrudel.
Naast het vakantie-op-de-boerderijconcept, staat Rode Haan ook voor boerencafés. Wassererhof in Völs am Schlern is daar een goed voorbeeld van. Officieel een café dus, maar met de uitstraling van een restaurant. Een renovatieproject waar heel veel duurzame materialen verwerkt werden en waar zelfs externe elementen binnenin een plaatsje kregen, zoals de grote rotsblok in het damestoilet.
Zij bieden geen logies aan maar zetten in op de verkoop van wijn en op de traditionele, Tiroolse keuken -, zij het met een moderne twist.
De gebroeders Mock schonken ons hun eigen Sauvignon uit die ons als amateurs enorm kon bekoren. We mochten ook proeven van typische boerengerechten als schlutzer (ravioli met spinazievulling), kaas- en spekknoedels, runderwangen met spätzle (soort pasta) van volkorenspelt, asperges met ham, om nog maar te zwijgen van de crème brûlée van paardenbloem of het zoetzure rabarbertaartje. Gisteren nog in den hof, vandaag op je bord...
Ik had nooit gedacht dat de Zuid-Tiroolse gemeenschap zo dicht bij de natuur stond. Zo mooi dat er zoveel families kiezen voor het boerenleven. Het heeft bijna iets nostalgisch. Dat gevoel had ik ook bij een bezoekje aan Pflegerhof. Na een grillig ritje door de bergen, ver weg van alle drukte, leek de kruidentuin van Pflegerhof wel een plaatje uit een sprookje.
Een hectare vol kruiden en specerijen, staat er klaar om je te verleiden met tig aroma's, geuren en kleuren. Karaktervolle bergtoppen vormen een schilderachtige backdrop voor dit kruidenparadijs dat Marta Mulser in 1982 heeft opgericht. Toen begonnen als pionier, nu een voorbeeld voor velen. Voor zij die met gezonde voeding bezig zijn, voor zij die graag eens experimenteren in de keuken (ik heb er chocolademunt en kaneelbasilicum gespot) en voor zij die geloven in de helende krachten van planten en kruiden.
Spek naar de bek van iedereen!
Het is zalig om uren te vertoeven op de boerderij maar Zuid-Tirol heeft zo veel meer te bieden; van meer dan 800 kastelen, over de mooiste hikingsroutes, via de meest Instagrammable meren waar je kan gaan zwemmen tot jawel een terrasje doen met een Aperol Spritz in de hand. Zelfs ijsman Ötzi heeft hier zijn laatste rustplaats gevonden. Spek naar de bek van zowel de doorgewinterde reiziger als de culturele meerwaardezoeker.
Is Zuid-Tirol volledig vrij van clichés? Uiteraard niet, en dat is maar goed ook. Het moet ook niet altijd even serieus zijn op vakantie. Zo is er het Speckfestival in Funes waar er met het in ere houden van deze culinaire lekkernij ook heel wat festiviteiten en activiteiten op de planning staan. Op dit soort festivals worden de doedelzakken en de lederhosen dan toch weer even bovengehaald. Volks, speels, gezellig maar nooit banaal. En wie toch overweegt om een nachtje door te zakken, vergeet dan niet dat bij het ochtendkrieken de haan je wel weer zal wakker kraaien. Kukeleku!